غار دل دل؛ کهن ترین سکونتگاه انسانی در گلستان، عکس
به گزارش مجله یک کامپیوتر، دنیای غارهای ایران شگفت تر از آن است که در همین چند جمله بگنجد، یکی از آنها غار وسط دل دل است؛ غاری که به گفته بعضی منابع کهن ترین سکونتگاه انسانی است.
غار وسط دل دل که به نام کیارام هم شناخته می شود، مربوط به دوران پارینه سنگی است و یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های بشر در ایران به حساب می آید. این غار در استان گلستان، شهرستان گالیکش، روستای فرنگ واقع شده و در سال 1342 از سوی پروفسور مک برنی شناسایی شد.
درست در جلوی این غار و هفت متر پایین تر از دهانه آن یک رودخانه فصلی واقع شده است. ارتفاع دهانه غار بیش از دو متر است، اما ارتفاع داخل آن گاه تا 20 سانتی متر هم می رسد. عمق غار وسط دُل دُل هم حدود 24 متر است.
خوبی این غار این است که نور کافی در آن وجود دارد و تقریبا تا انتهای آن روشن است. دسترسی آسان، نزدیکی به منبع تأمین آب، روشنایی نسبی داخل غار، امنیت و موقعیت جغرافیایی آن ازجمله ویژگی هایی است که می تواند بسیاری از طبیعت گردان و دوستداران گردشگری را به سوی خود بکشاند. اطراف غار هم دارای پوشش متراکم جنگلی است.
این غار تنها محوطه پارینه سنگی است که بقایای کرگدن در آن شناسایی شده است. غار وسط دُل دُل، در گذشته ها مورد سکونت گروه های شکار و جمع آورندگان غذا بوده است
ردپای زندگی در غار
مصنوعات به دست آمده از این غار هم به نوبه خود جالب توجه است. ابزارهای سنگی این غار شامل ابزارهای کوچکی است که مشابه مصنوعات و ابزارهای سنگی فرهنگی موستری غارهای زاگرس و غار تشیک تاش ازبکستان است. بقایای جانوری به دست آمده هم شامل گاو وحشی، گوزن قرمز و کرگدن است.
این غار تنها محوطه پارینه سنگی است که بقایای کرگدن در آن شناسایی شده است. غار وسط دُل دُل، در گذشته ها مورد سکونت گروه های شکار و جمع آورندگان غذا بوده است.
مک برنی که خود کاشف این غار است در این باره نوشته است که احتمالا در یک دوره میان یخچالی یا طی یک دوره کوتاه گرم و در آخرین دوره یخچالی مورد استفاده انسان بوده است.
غار وسط دل دل قدیمی ترین غار مسکونی در شمال کشور محسوب می شود. این غار به شماره 2722 و با قدمت پارینه سنگی میانه و عصر آهن و اسلامی در فهرست آثار ملی کشور هم به ثبت رسیده است.
نقش و نگار باستانی
بر دیواره صخره ای سمت راست دهانه غار (ضلع شمالی)، نگاره گردونه مهر که در داخل یک دایره حجاری شده است را می توان مشاهده کرد. قطر تقریبی داره حدود 10 الی 15 سانتی متر و عمق حجاری بین 1 تا 3 میلی متر متفاوت است. جهت حرکت ضلع ها یا شاخه های گردونه مهر در جهت حرکت عقربه های ساعت است. متاسفانه به علت گذشت زمان و جنس صخره ها این نگاره در حال کم رنگ شدن و نهایتاٌ محو کامل است.
عقیده لودویک مولر دانمارکی ludivig muller بر این است که آریایی ها این علامت را که نشانه و نماد خورشید است، حتی قبل از پراکندگی تاریخی شان به کار می برده اند. دلیل گسترش همگانی آن در کشورهایی که اقوام هند و اروپایی اقامت گزیده اند. همین امر است. پس خاستگاه آن به مقر اولیه آنها بر می شود.
چلیپا یا گردونه مهر نمایانگر پیوند با خورشید و ماه و عناصر آب، باد، آتش و خاک - که بر پا دارنده هستی و آفرینش دنیا و آدمیان است - به حساب می آید.
منبع: گردشبان